Thoái hóa cột sống là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh
Thoái hóa cột sống là bệnh xương khớp mãn tính, gây ra những cơn đau nhức, khó chịu cho người bệnh. Nếu không được điều trị sớm có thể gây ra những biến chứng khó lường. Vậy thoái hóa cột sống là gì? Nguyên nhân , triêu chứng và cách phòng tránh ra sao?
1: Thoái hóa cột sống là gì?
Trong giải phẫu người, cột sống con người bao gồm 33 đốt, xương cùng, các đĩa đệm cột sống và xương cụt nằm tách biệt bởi các đĩa cột sống. Cột sống thực hiện chức năng nâng đỡ cơ thể, kết nối các xương lại với nhau, giúp sự vận động của con người trở nên linh hoạt và đa dạng hơn. Bên cạnh đó, cột sống cũng giúp bảo vệ tủy sống, hệ thần kinh trung ương, chi phối những hoạt động cơ bản trong cơ thể con người.
Thoái hóa cột sống là thuật ngữ y khoa dùng để tình trạng viêm và tổn thương tại cột sống. Bệnh gây nên những cơn đau nhức, ảnh hưởng đến khả năng vận động, sinh hoạt bình thường. Thoái hóa đốt sống là bệnh xương khớp mãn tính, có tiến triển chậm rất khó nhận biết. Bệnh thoái hóa cột sống có thể xảy ra ở nhiều đối tượng khác nhau, trong đó, những người cao tuổi thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn do tình trạng thoái hóa tự nhiên. Tuy nhiên, bệnh đang có xu hướng trẻ hóa do thói quen làm việc và sinh hoạt chưa khoa học của nhiều người.
Tình trạng thoái hóa cột sống có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên cột sống, tuy nhiên, thường thấy nhất là thoái hóa đốt sống cổ (đốt sống C1 - C7) và thoái hóa đốt sống lưng (L1 - L5).
2: Triệu chứng của bệnh thoái hóa cột sống là gì?
Đối với triệu chứng thoái hóa cột sống phải phụ thuộc vào vị trí xuất hiện. Vị trí khác nhau sẽ có triệu chứng bệnh cũng khác nhau nhưng thông thường 2 vị trí nhiều người mắc nhất là vùng cổ và vùng thắt lưng.
Thoái hóa đốt sống cổ
- Thông thường những cơn đau sẽ xuất hiện ở vùng gáy và lan xuống vai, cánh tay. Nhiều người bệnh khi bị thoái hóa ở vùng này sẽ kèm theo hiện tượng tê bì.
- Triệu chứng thoái hóa cột sống cổ còn thể hiện ở sự hạn chế cử động vùng cổ mỗi khi người bệnh thực hiện cúi, ngửa hoặc xoay cổ
- Người bị thoái hóa đốt sống cổ sẽ thường xuyên gặp phải những cơn đau nhức từ vùng chẩm rồi lan ra thái dương, trán và sau hốc mắt.
- Những cơn đau do thoái hóa cột sống ở vùng cổ có thể tăng lên mỗi khi cử động vùng cổ. Ngoài ra, khi người bệnh hắt hơi hoặc thời tiết thay đổi cũng có tác động tới những cơn đau.
- Thoái hóa cột sống cổ sẽ có một vài triệu chứng khác như: đau đầu, chóng mặt, ù tai, hoa mắt, giảm trí nhớ và mất ngủ. Tất cả các triệu chứng này được gọi là rối loạn thần kinh thực vật.
- Một vài trường hợp khi gai xương xuất hiện sẽ chèn ép vào các dây thần kinh khiến cho người bệnh hay có cảm giác cứng vùng cổ, vai gáy, đặc biệt là vào buổi sáng khi thức dậy.
Thoái hóa cột sống lưng
- Khi bị thoái hóa cột sống ở vùng lưng người bệnh sẽ bị đau buốt các đốt sống lưng phía dưới, tình trạng này có thể kéo dài trong vài tuần.
- Những cơn đau có thể lan xuống phía mông, hông, chân. Những cơn đau có thể tăng lên vào ban đêm khiến cho người bệnh mất ngủ khó chịu và mệt mỏi.
- Một triệu chứng của bệnh thoái hóa cột sống lưng là người bệnh không thể nào cúi xuống, khi cố cúi xuống các cơn đau sẽ tăng lên.
- Buổi sáng ngủ dậy hay có cảm giác tê cứng vùng cơ lưng, các triệu chứng này sẽ giảm khi người bệnh thực hiện vài động tác xoa bóp nhẹ.
Mặc dù không gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng thoái hóa cột sống có thể khiến các vận động bình thường của người bệnh gặp khó khăn, thường xuyên phải đối mặt với những cơn đau nhức, khó chịu. Đặc biệt, nếu bệnh nếu không được chữa trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng sau:
Biến chứng của thoái hóa cột sống lưng
- Gây biến dạng cột sống: những cơn đau kéo dài do thoái hóa cột sống gây ra có thể khiến cột sống của người bệnh bị cong, vẹo, gù,... không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động và sinh hoạt bình thường.
- Chèn ép các rễ thần kinh: thoái hóa cột sống thắt lưng gây chèn ép lên dây thần kinh, dẫn đến những cơn đau. Chúng có xu hướng lan theo dây thần kinh từ lưng xuống hông, cẳng, chân, bàn chân, gây tê bì, thậm chí là bại liệt.
- Thị lực suy giảm: một số người bị thoái hóa cột sống lưng còn gặp tình trạng suy giảm thị lực, sợ ánh sáng, mắt sưng đau, tầm nhìn bị thu hẹp, thậm chí bị mù,..
- Tổn thương đĩa đệm và cột sống: thoái hóa cột sống diễn ra trong thời gian dài sẽ gây tổn thương cho đĩa đệm và cột sống dẫn đến bệnh thoát vị đĩa đệm và gai cột sống ở vùng thắt lưng.
3: Nguyên nhân gì gây ra bệnh thoái hóa cột sống?
Dưới đây là một số nguyên nhân dẫn đến thoái hóa cột sống:
- Thoái hóa tự nhiên: đây là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thoái hóa cột sống. Tuổi tác càng cao, cấu trúc xương khớp suy yếu, sụn khớp rất dễ vỡ, các chất bôi trơn không được cung cấp đầy đủ làm cho các vận động gặp rất nhiều khó khăn.
- Nguyên nhân thoái hóa cột sống do chấn thương ở vùng cột sống: những tác động trực tiếp vào cột sống có thể làm khu vực này bị tổn thương và gây nên tình trạng thoái hóa nếu không được phát hiện sớm.
- Tư thế sinh hoạt và làm việc: việc ngồi một chỗ quá lâu, thói quen kẹp điện thoại vào một bên tai nói chuyện trong nhiều giờ, ngủ gối quá cao hoặc quá thấp cũng gia tăng nguy cơ mắc bệnh thoái hóa cột sống.
- Tính chất công việc: những người thường xuyên làm các công việc nặng nhọc, trong điều kiện môi trường khắc nghiệt lâu ngày cũng gây áp lực lên cột sống, gây ra tổn thương cho vùng sụn khớp, đĩa đệm.
- Nguyên nhân gây ra thoái hóa cột sống do lười vận động: điều này khiến cho xương khớp kém linh hoạt, rất dễ tổn thương chỉ với một tác động nhỏ. Hơn nữa, việc lười vận động cũng làm hạn chế quá trình vận chuyển máu và trao đổi chất tới xương, từ đó đẩy nhanh tốc độ thoái hóa.
- Bị thoái hóa cột sống do ăn uống thiếu chất: thói quen ăn đồ ăn nhanh mà không bổ sung các thực phẩm giàu dinh dưỡng cần thiết cũng khiến cho hệ thống xương khớp thiếu nguyên liệu để tái tạo những tế bào sụn khớp mới.
- Di truyền: những người có thành viên trong gia đình mắc bệnh thoái hóa cột sống thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn người bình thường.
4: Chẩn đoán thoái hóa cột sống
Ngoài dựa trên các triệu chứng lâm sàng, các bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh thoái hóa cột sống bằng cách yêu cầu người bệnh thực hiện một số xét nghiệm hình ảnh như:
- X – Quang: Chụp X – quang giúp bác sĩ kiểm tra liệu cột sống có bị tổn thương về xương, gai đốt xương, mất đĩa hoặc sụn hay không.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): nhằm xác định những tổn thương ở đĩa đệm và vị trí dây thần kinh cột sống bị thoát vị.
- Một số xét nghiệm khác: điển hình như xét nghiệm máu nhằm loại trừ các bệnh lý gây đau cột sống như viêm cột sống dính khớp, lao cột sống.
5: Làm thế nào để phòng tránh bệnh thoái hóa cột sống
Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học
Một chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng giúp cơ thể ngăn ngừa nhiều bệnh tật và hỗ trợ hệ xương khớp khỏe mạnh.
- Bổ sung đầy đủ Canxi và vitamin D (giúp hấp thụ canxi ở ruột): thiếu canxi là nguyên nhân thường gặp gây loãng xương, khiến cột sống nhanh bị thoái hóa. Để tránh tình trạng này, bữa ăn hàng ngày nên đầy đủ canxi từ các thực phẩm sữa, phomat, cá hồi, súp lơ, cam… và vitamin D từ gan, thịt, cá, ngũ cốc, trứng, nấm.
- Chọn các thực phẩm bổ sung axit béo omega, vitamin E và các chất chống oxy hóa như cá, các loại hạt hay các loại rau xanh. Những dưỡng chất này rất tốt cho đĩa đệm, ngăn ngừa thoái hóa cột sống và gai cột sống.
- Ngoài ra, kiểm soát cân nặng cũng là cách phòng ngừa hiệu quả các bệnh về cột sống nói chung và thoái hóa cột sống nói riêng. Bởi trọng lượng cơ thể tăng lên, cột sống sẽ chịu nhiều áp lực, gây tổn thương. Do đó, khi cảm thấy cơ thể có dấu hiệu béo phì cần tiến hành chế độ ăn kiêng hợp lý. Hãy tăng cường thực phẩm chứa nhiều chất xơ, hạn chế chất béo, không nên ăn quá mặn hoặc quá ngọt.
- Uống nhiều nước lọc (tối thiểu 1.5 – 2 lít) để duy trì sự sống cơ thể, bao gồm cả đĩa đệm. Hạn chế dùng các loại đồ uống có chất kích thích (cà phê, rượu, bia) vì chúng là “kẻ thù” của khớp.
Thay đổi thói quen sinh hoạt và luyện tập
- Với những người lao động chân tay, không nên cúi lưng nhấc vật nặng hoặc mang vác quá sức trên vai, điều chỉnh tư thế đúng khi sinh hoạt, tránh các tổn thương cột sống.
- Với những người làm việc văn phòng đòi hỏi phải ngồi nhiều, cứ 30 – 60 phút nên đứng dậy đi lại một lần, thay đổi tư thế, khởi động cơ thể bằng vài động tác vươn vai, tuyệt đối không ngồi ỳ bên máy tính trong thời gian dài. Khoảng cách ngồi cách màn hình máy tính 50 – 66 cm, đặt màn hình dưới tầm mắt khoảng 10 – 20 độ.
- Tập thể dục thường xuyên cũng là cách làm tăng lưu lượng máu và oxy đến các vùng trên xương sống, hỗ trợ vận chuyển các chất dinh dưỡng thiết yếu, giúp duy trì tính linh hoạt của cột sống. Hơn nữa khi tập luyện, cơ thể sản sinh endorphins có thể làm giảm căng thẳng và cơn đau. Hãy bắt đầu với những bài tập: đi bộ, bơi lội, tập gym, aerobic và yoga nhẹ nhàng để kích thích cột sống và ngăn ngừa sự thoái hóa.
- Khi ngủ, tránh nằm ở 1 tư thế quá lâu, không nằm sấp khiến cổ bị gập xuống, dễ dẫn đến nguy cơ thoái hóa đốt sống cổ. Gối đầu có độ dày phù hợp, không nên nằm gối đầu quá cao.
- Trong cuộc sống hiện đại, những người trẻ nên biết cách cân bằng cuộc sống, hạn chế stress, căng thẳng và tăng cân quá mức. Đối với nam giới không hút thuốc lá, vì chất nicotine khiến cho đĩa đệm bị ngăn chặn không thể hấp thu được các vitamin và dưỡng chất cần thiết.
- Nếu không xây dựng một lối sống sinh hoạt và làm việc khoa học, chính chúng ta đang góp phần cho quá trình thoái hóa cột sống diễn ra nhanh hơn. Sự thoái hóa nếu để lâu sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm không chỉ ảnh hưởng sức khỏe mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động, đi lại của người bệnh.
( Nguồn Sưu tầm)
**************************
LIên hệ:
Phòng khám Đa khoa AGAPE 
Hotile: 0869565868
Địa chỉ: 382 Hồ Tùng Mậu - Phú Diễn - Bắc Từ Liêm - Hà Nội