Xét nghiệm cấy dịch họng sẽ phát hiện được những gì?

1. Góc nhìn tổng quan về các bệnh lý đường hô hấp 

Các bệnh lý đường hô hấp là tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp trên và dưới, bao gồm: viêm họng, viêm amidan, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm phổi,...

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến các bệnh lý này như vi khuẩn, virus, dị ứng thời tiết, khói bụi, thuốc lá,... Bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh và thường tập trung vào mùa đông - xuân. Trong đó trẻ em và người cao tuổi là đối tượng dễ mắc nhất bởi sức đề kháng thường kém hơn.

Hình 1: Người cao tuổi là đối tượng dễ mắc bệnh đường hô hấp.

Các tác nhân thường gây bệnh lý về đường hô hấp có thể kể đến như: Adenovirus, cúm, RSV, Coronavirus, EBV, Streptococcus A, H.influenzae type B, Streptococcus pneumoniae, S.aureus,...

Khi bạn mắc các bệnh lý về đường hô hấp, bạn sẽ có những biểu hiện như ho, đau rát họng, ngạt mũi, chảy nước mũi, toàn thân nhức mỏi, sốt, khó thở. Khi ấy cần phải tiến hành các xét nghiệm để để chẩn đoán và đưa ra phác đồ điều trị bệnh kịp thời.

2. Xét nghiệm cấy dịch họng là gì và cách lấy bệnh phẩm như nào?

Xét nghiệm cấy dịch họng là phương pháp xét nghiệm vi sinh nhằm tìm ra nguyên nhân gây nên các tình trạng nhiễm trùng bệnh lý đường hô hấp. Mẫu bệnh phẩm sẽ được cấy vào một môi trường có chất dinh dưỡng đặc biệt thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn nếu có. 

Sau khi vi khuẩn mọc lên thành khuẩn lạc, kỹ thuật viên xét nghiệm sẽ tiến hành các bước định danh chính xác chủng loại vi khuẩn và thực hiện kháng sinh đồ để tìm ra kháng sinh điều trị tốt nhất cho người bệnh.

Mẫu bệnh phẩm để làm xét nghiệm cấy dịch họng là dịch họng miệng hoặc họng mũi. Quy trình lấy mẫu được tiến hành như sau:

Dịch họng miệng:
- Xác định đúng thông tin bệnh nhân, chuẩn bị dụng cụ lấy mẫu và phải thông báo cho bệnh nhân về kỹ thuật này.

- Hướng dẫn bệnh nhân ngồi xuống ghế, đầu hơi ngửa về phía sau. Yêu cầu bệnh nhân há to miệng và có thể nói A kéo dài.

- Dùng que đè lưỡi ấn lên lưỡi bệnh nhân để bộc lộ vùng họng.

- Dùng que tăm bông vô trùng tiến hành quệt vào 3 vị trí đó là 2 bên amidan và thành sau họng. Chú ý nên lấy dịch ở những chỗ bất thường như sưng đỏ, mưng mủ. Hạn chế chạm que tăm bông vào lưỡi, răng, mặt trong má và vùng lưỡi gà bởi sẽ gây kích thích buồn nôn đối với bệnh nhân.

- Cho que tăm bông vào ống vô trùng theo quy định và gửi đến phòng xét nghiệm.

Hình 2: Cách lấy dịch họng miệng.

Dịch họng mũi:
- Trong trường hợp lấy dịch họng mũi, nên dùng que tăm bông mềm, có cán mảnh, đàn hồi.

- Hướng dẫn bệnh nhân ngồi ghế, đầu hơi thẳng về phía sau. Nếu là trẻ em phải có người lớn bế ngồi lên đùi, một tay giữ hai tay trẻ, tay còn lại giữ trán và ghì chặt vào người, kẹp chặt chân trẻ vào đùi.

- Nhân viên y tế một tay giữ vào cằm, một tay vừa đẩy vừa xoay que tăm bông mềm vào lỗ mũi bệnh nhân. Đưa sâu que tăm bông hết khoảng ½ độ dài từ cánh mũi đến dái tai cùng bên. Xoay nhẹ và rút từ từ tăm bông ra.

- Chú ý nếu trong lúc ngoáy sâu tăm bông mà thấy vật cản thì nên rút tăm bông ra và lấy ở mũi bên kia.

- Cho tăm bông vào ống và chuyển về phòng xét nghiệm.

Chú ý kỹ thuật lấy bệnh phẩm dịch họng cần phải thực hiện trước khi bệnh nhân dùng kháng sinh toàn thân. Ngoài ra, dịch rửa họng cũng có thể sử dụng làm mẫu bệnh phẩm. Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn súc miệng bằng nước muối, ngửa cổ để nước vào sâu trong cổ họng, sau đó nhổ vào cốc sạch và đưa về phòng xét nghiệm.

3. Xét nghiệm cấy dịch họng có ý nghĩa chẩn đoán như thế nào?

Mẫu bệnh phẩm sau khi được vận chuyển về phòng xét nghiệm sẽ được các nhân viên thực hiện quy trình cấy vào môi trường chuyên dụng. Thông thường là thạch máu và thạch chocolate ở điều kiện ủ ấm từ 35 - 37 độ C, 5 - 10% CO2. Tiến hành cấy theo đúng quy trình và theo dõi trong tủ ấm sau 18 - 24h.

Hình 3: Quan sát khuẩn lạc để đánh giá sơ bộ ban đầu.

Quan sát kết quả, dựa vào số lượng, hình thái như màu sắc, kích thước, độ bóng nhớt hay khô, mùi và khả năng tan máu của khuẩn lạc để đánh giá sơ bộ ban đầu. Sau đó tiến hành nhuộm soi gram và các kỹ thuật chẩn đoán định danh khác để xác định chính xác chủng loại vi khuẩn.

Những vi khuẩn thường gây bệnh được phát hiện như: Moraxella catarrhalis, H. influenza, S. aureus, S. pneumonia, P. aeruginosa, nấm, liên cầu nhóm A,...

4. Những trường hợp nào cần thực hiện xét nghiệm cấy dịch họng?

Bác sĩ sẽ yêu cầu bạn làm xét nghiệm cấy dịch họng trong một số trường hợp:

- Có biểu hiện của viêm nhiễm đường hô hấp trên hoặc dưới như viêm phổi, viêm amidan, viêm họng, viêm phế quản,...

- Người bệnh có các triệu chứng sưng đau rát vùng hầu họng hoặc niêm mạc, cổ sưng đau bất thường, lưỡi viêm đỏ, phù nề,...

Xét nghiệm phân để làm gì? [EasyDNNnews:IfExists:NextArticleLink] [EasyDNNnews:NextArticle:IfExists:Image] [EasyDNNnews:NextArticleTitle] [EasyDNNnews:NextArticle:EndIf:Image] [EasyDNNnews:NextArticle:IfNotExists:Image] [EasyDNNnews:NextArticleTitle] [EasyDNNnews:NextArticle:EndIf:Image] [EasyDNNnews:EndIf:NextArticleLink]