Chế độ ăn hợp lý cho người tiểu đường tuyp 2
1. Chế độ ăn quan trọng như thế nào đối với bệnh tiểu đường tuýp 2?
- Lựa chọn sai lầm trong chế độ ăn uống, ví dụ thường xuyên tiêu thụ các thực phẩm giàu năng lượng (thức ăn nhanh, thịt, các sản phẩm từ sữa béo, thịt động vật chế biến sẵn, ngũ cốc tinh chế, ăn nhiều đường…) là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng gây đề kháng lnsulin – nguyên nhân chính gây bệnh tiểu đường tuýp 2.
- Vì lẽ đó mà Hiệp hội đái tháo đường Hoa Kỳ cho biết, thay đổi thói quen lựa chọn thực phẩm sẽ giúp phòng ngừa, điều trị, thậm chí có thể đảo ngược bệnh tiểu đường tuýp 2.
- Một chế độ ăn khoa học không những giúp bạn giữ đường huyết mục tiêu, mà còn góp phần không nhỏ trong việc phòng ngừa và điều trị bệnh tim mạch, rối loạn lipid máu, huyết áp cao… những tình trạng sức khỏe phổ biến ở người tiểu đường.
2. Thực phẩm giàu đạm tốt cho tiểu đường tuýp 2
- Thịt nạc chứa nhiều đạm và rất ít chất béo bão hòa nên thích hợp để bổ sung vào chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường. Nếu ăn chay, bạn hãy bổ sung đạm bằng các loại quả hạch, đậu và đậu phụ nhưng chỉ nên ăn đủ lượng vì chúng cũng chứa nhiều chất béo và calo. Thực phẩm giàu đạm sẽ cung cấp nguồn năng lượng tốt và hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Các nguồn bổ sung đạm nên và không nên sử dụng cho người tiểu đường bao gồm:
- Nên ăn: Cá béo (như cá hồi, cá trích…), cá ngừ ngâm đóng hộp Gà tây, gà ta không da, các loại đậu và cây họ đậu, sữa chua tách béo không đường, hạt tươi không muối như hạnh nhân, óc chó (ăn theo chế độ), trứng, đậu phụ
- Không nên ăn: Các món thịt ăn nhẹ như thịt nguội, xúc xích Ý, giăm bông, bò nướng và gà tây, hotdog, xúc xích và lạp xưởng, thịt bò khô, thịt heo xông khói, các loại hạt tẩm gia vị như nướng mật ong hoặc ướp cay, thức uống tăng cơ ngọt.
3. Người tiểu đường tuyp 2 nên sử dụng ngũ cốc gì?
- Thực tế, chế độ ăn cho người tiểu đường không cần kiêng hoàn toàn chất đường, bột. Bạn vẫn có thể chọn ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt giàu vitamin và khoáng chất tốt cho sức khỏe, đặc biệt là chất xơ có lợi cho tiêu hóa cũng như làm đường huyết tăng chậm hơn. Chất xơ còn tạo cảm giác no, ngăn bạn khỏi tiêu thụ những món ăn vặt có hại.
- Tuy nhiên, ngũ cốc trong bánh mì hay những sản phẩm đóng gói đã tẩm gia vị đều phải hạn chế dùng, nếu không bạn sẽ có nguy cơ bị tăng đường huyết. Bên cạnh đó, bột mì tinh chế cũng không còn chứa đủ lượng dưỡng chất nhiều như ở ngũ cốc nguyên hạt.
- Nếu bạn muốn đường huyết luôn ở mức ổn định, hãy nhớ tính khẩu phần để chỉ ăn một lượng ngũ cốc thích hợp vì chúng cũng chứa chất bột đường.
- Nên ăn (ăn theo khẩu phần): Gạo hữu cơ, gạo lứt, hạt diêm mạch, bánh mì ngũ cốc nguyên hạt, mỳ, nui từ ngũ cốc nguyên hạt, ngũ cốc nguyên hạt ăn liền như yến mạch
- Không nên ăn: Bánh mì, Bánh ngọt, Ngũ cốc ăn sáng có đường, Gạo, Các loại mỳ, nui
4. Người tiểu đường có nên ăn các sản phẩm từ sữa không?
- Sản phẩm từ sữa thông thường có rất nhiều tác động xấu lên cơ thể: gây tăng cân, béo phì, mắc chứng tiền tiểu đường rồi phát triển thành bệnh hoặc sẽ bị nhiều biến chứng của tiểu đường tuýp 2. Tuy vậy, bạn vẫn có thể lựa chọn các sữa và sản phẩm từ sữa tách béo để giảm bớt lượng calo cũng như chất béo bão hòa tiêu thụ.
- Nên ăn: Sữa tách béo, Sữa chua tách béo không đường, Phô mai tách béo dạng đặc ít muối, Phô mai tách béo 1 phần (theo chế độ), Sữa chua uống lên men tách béo, không đường
- Không nên ăn: Sữa nguyên béo hoặc tách béo 2%, kể cả sô cô la trắng và các loại bánh kẹo từ sữa, Phô mai nguyên béo, Sữa chua uống nguyên béo có đường, Sữa chua nguyên béo
5. Chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường nên bao gồm những loại rau củ gì?
- Người bị tiểu đường tuýp 2 nên ăn gì thì chắc chắn không thể thiếu rau củ. Vì đây là nguồn cung cấp dinh dưỡng, nhất là chất xơ dồi dào. Đáng nói hơn nữa là rau, củ thường có ít hoặc không chứa tinh bột nên thích hợp với bệnh nhân tiểu đường. Nếu sử dụng rau củ đông lạnh hoặc đóng hộp, bạn nên chú ý đến lượng muối nạp vào để tránh bị tăng huyết áp.
- Khẩu phần ăn của bạn nên có 50% là rau không có tinh bột. Nếu bạn thích ăn khoai tây nghiền, hãy thử chuyển sang bông cải trắng nghiền hoặc ăn khoai lang (theo chế độ) để thay thế.
- Các loại rau củ không tinh bột NÊN ĂN: Rau lá xanh như: cải bó xôi, cải xoăn, các loại rau họ cải và bông cải xanh, bông cải trắng, Dưa leo (dưa chuột), Măng tây, Củ sắn (Củ đậu), Cải Brussel (bắp cải tí hon), Hành, tiêu, Tâm hoa atisô
- Các loại rau củ nên ăn CÓ CHỪNG MỰC: Bắp (ngô), Khoai tây, Khoai lang, Khoai mỡ, Đậu Hà Lan, Củ cải đường
6. Những trái cây mà người tiểu đường tuyp 2 nên ăn?
- Trái cây cũng có một ít tác động xấu vì chúng có chứa tinh bột đường. Tuy nhiên, nếu biết lựa chọn đúng loại và đúng lượng phù hợp, trái cây sẽ rất tuyệt để thêm vào chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường. Không chỉ cung cấp các chất chống oxy hóa, vitamin, khoáng chất, chất xơ làm no, trái cây còn có thể dùng để thay cho các món ngọt không tốt cho sức khỏe như bánh mì ngọt, bánh kem, bánh quy.
- Cũng tương tự với ngũ cốc nguyên hạt, bạn nên kiểm tra và tính toán lượng tinh bột đường có trong trái cây để không tiêu thụ quá mức cần thiết. Một miếng trái cây tươi hoặc 120ml nước ép, trái cây đông lạnh đóng hộp thường sẽ có 15g tinh bột.
- Trái cây sấy khô không phải là lựa chọn tốt vì sau khi tách nước, phần ăn còn lại quá ít sẽ không đủ no như trái cây tươi nguyên quả. Thậm chí, chỉ 28g nho khô có thể chứa 15g tinh bột đường – tương đương với 1 quả táo tươi. Trái cây đóng hộp cũng vậy. Chúng thường sẽ có thêm sirô đường đặc mà bệnh nhân tiểu đường cần tránh xa. Dùng nước ép cũng sẽ không còn đủ lượng chất xơ như trái cây tươi nguyên vỏ.
- Tuy nhiên, các loại sinh tố chỉ làm từ trái cây tươi và không thêm đường vẫn rất tốt cho người bệnh. Bạn cũng có thể trữ các loại trái cây đông lạnh không tẩm đường để thay thế cho những bữa ăn sáng nếu bạn không có thời gian. Hãy ăn kèm với các món chứa chất đạm như sữa chua hoặc một lượng nhỏ bơ hạt cũng sẽ giảm nguy cơ tăng đường huyết.
- Sử dụng chỉ số tải lượng đường huyết (GL) cũng là một cách để đo xem một phần thực phẩm có tầm ảnh hưởng thế nào đến việc tăng lượng đường trong máu của bạn. Bệnh nhân tiểu đường có thể tự lựa chọn hoặc tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng để có khẩu phần ăn phù hợp nhất.
- Nên ăn: Các loại dâu: việt quất, dâu tây, mâm xôi, Táo, đào, mơ, lê để nguyên vỏ, Cherry, cam, kiwi, chuối, nho, Các loại dưa
- Không nên ăn: Trái cây sấy, Trái cây đóng gói, Nước trái cây lọc, Trái cây tẩm đường
7. Thực phẩm nào sẽ chứa chất béo tốt cho chế độ dinh dưỡng cho người bị tiểu đường?
- Chất béo sẽ không còn là “kẻ thù” của bệnh tiểu đường nếu bạn biết lựa chọn đúng loại và đúng lượng thích hợp. Cung cấp đủ chất béo tốt có thể giúp bạn hạn chế những cơn thèm ăn không lành mạnh, giảm được cân và kiểm soát mức đường huyết tốt hơn.
- Có hai loại chất béo tốt cực kỳ thích hợp vì chúng có thể giúp người bị tiểu đường giảm lượng cholesterol xấu LDL trong cơ thể. Đầu tiên là chất béo đơn không bão hòa, thường có trong bơ, hạnh nhân, quả hồ đào. Loại thứ hai là chất béo đa không bão hòa, có nhiều trong quả óc chóch và dầu hướng dương.
- Trong khi đó, chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa lại rất có hại cho tim mạch và sức khỏe nói chung. Nếu bạn kiểm tra bao bì các thực phẩm đóng gói và thấy có xuất hiện từ “hydrogenated” (hydro hóa/chưa bão hòa) nghĩa là chúng có chứa các chất béo xấu. Bạn hãy luôn kiểm tra kỹ thành phần nguyên liệu và tránh xa các loại thực phẩm này.
- Nên ăn: Quả bơ, bơ hạt, ô liu, Các loại quả hạch như: hạnh nhân, hồ đào, óc chó, hồ trăn (hạt dẻ cười), Đậu nành lông Nhật Bản, đậu phụ, Dầu thực vật như: dầu nành, dầu bắp, dầu ô liu và dầu hướng dương, Các loại hạt như: hạt chia, hạt lanh, Các loại cá như: cá ngừ, cá hồi
- Không nên ăn: Thức ăn nhanh, Các loại thịt: bò, bê, cừu, heo, Sản phẩm từ sữa nguyên béo, Dầu dừa, dầu cọ, Bánh snack, Món ngọt như donut, bánh kem, bánh quy và muffin