Xét nghiệm máu liệu có cần thiết ?
I. Thế nào là xét nghiệm máu:
Xét nghiệm máu, hay xét nghiệm huyết học là xét nghiệm được thực hiện trên mẫu máu để đo hàm lượng một số chất nhất định trong máu hoặc đếm các loại tế bào máu khác nhau. Xét nghiệm máu có thể được thực hiện để tìm các dấu hiệu bệnh hoặc các tác nhân gây bệnh, kiểm tra kháng thể hoặc các dấu hiệu của khối u hoặc để đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị.
II. Các xét nghiệm máu tổng quát:
Trong các đợt khám sức khỏe tổng quát, các xét nghiệm cơ bản nhất mà chúng ta có thể thấy sẽ liên quan đến máu. Và việc lấy máu sẽ là yếu tố đầu tiên cần thực hiện. Nhân viên y tế sẽ lấy 4-10ml máu tĩnh mạch để phân chia ra các ống thực hiện các xét nghiệm khác nhau: Xét nghiệm huyết học, xét nghiệm sinh hóa,...
1. Xét nghiệm huyết học:
- Xét nghiệm công thức máu: (Tổng phân tích tế bào máu): giúp bạn biết được mình có bị thiếu máu hay không; lượng các tế bào máu: hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu trong máu có ổn định không; thành phần các tế bào bạch cầu như thế nào, có bị nhiễm trùng máu, ung thư máu hay không?
- Xét nghiệm định nhóm máu: hệ nhóm máu ABO, Rh.
- Bệnh về máu, liên quan đến máu như bạch cầu, hồng cầu, tiểu cầu, huyết tán, suy tủy, thiếu máu, ung thư máu.
2. Xét nghiệm sinh hóa máu:
- Xét nghiệm đường máu: nhằm xác định nồng độ đường trong máu giúp phát hiện bệnh tiểu đường. Bạn có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường nếu kết quả đường huyết trong máu lúc đói cao hơn 100 miligam/decilit (mg/dl).
- Xét nghiệm mỡ máu: giúp đo hàm lượng cholesterol (cholesterol toàn phần, LCL – Cholesterol xấu và HDL – Cholesterol tốt) và triglyceride trong máu. Hàm lượng hai thành phần này cao cảnh báo nguy cơ về các bệnh tim mạch đang đe dọa sức khỏe chúng ta mỗi ngày.
- Xét nghiệm men gan: gồm có men alanine amino transferase (ALAT hoặc SGPT) và men aspartate amino transferase (ASAT hoặc SGOT). Những thông số này cho phép chẩn đoán các bệnh lý ở gan (do virus, rượu hoặc ung thư). Không chỉ cho biết các bệnh về gan, nồng độ các men này cũng tăng ở bệnh viêm tuyến tụy hoặc nhồi máu cơ tim.
- Xét nghiệm chức năng thận: (Ure, Creatinin): Thận là cơ quan điều hòa và bài tiết các chất dư thừa thông qua nước tiểu. Ure và Creatinin cũng là những chất được thận đào thải qua nước tiểu. Nồng độ 2 chất này tăng cao trong máu chỉ điểm chức năng bài tiết của thận bị suy giảm. Bác sĩ sẽ tư vấn và giúp bạn thực hiện các bước tiếp theo để tìm nguyên nhân hoặc bệnh lý về thận (nếu có)
- Xét nghiệm phát hiện tiểu đường
- Phát hiện HIV
- Bệnh Gout
III. Xét nghiệm máu tổng quát cho bạn biết:
Các xét nghiệm cơ bản trên sẽ giúp bạn nắm được tình hình sức khỏe sơ bộ, với mục tiêu tầm soát. Khi kết quả xét nghiệm có những vấn đề bất thường, bạn sẽ được bác sĩ giải thích và chỉ định làm thêm các xét nghiệm chuyên biệt hơn để đi đến kết luận chính xác như: các xét nghiệm máu chuyên sâu khác, siêu âm, chụp X quang, chụp cộng hưởng từ,....
Như vậy, xét nghiệm máu tổng quát sẽ giúp phát hiện các bệnh lý cơ bản: bệnh tiểu đường, tình trạng tăng mỡ máu, bệnh thiếu máu, tình trạng tăng men gan, tăng axít uric, suy giảm chức năng thận..., cho đến các tình trạng hoặc bệnh lý phức tạp hơn như: cô đặc máu, giảm tiểu cầu, suy giảm miễn dịch, viêm gan, nhiễm trùng máu, ung thư máu, rối loạn tăng sinh tủy, nhiễm ký sinh trùng, bệnh dị ứng, thiếu máu di truyền...
IV. Những điều cần lưu ý trước khi lấy máu xét nghiệm:
1. Trước khi lấy máu:
- Không nên uống thuốc trước khi làm xét nghiệm máu: một số xét nghiệm chỉ cho kết quả chính xác khi bệnh nhân không ăn uống gì trước khi làm xét nghiệm 4 – 6 tiếng hoặc không ăn sáng sau khi thức dậy (như xét nghiệm kiểm tra bệnh liên quan đường máu và mỡ máu (đái tháo đường), bệnh về tim mạch (cholesterol, triglycerid, HDL, LDL…), bệnh về gan mật). Vì sau khi ăn, chất dinh dưỡng sẽ chuyển hóa thành đường glucose khiến lượng đường trong máu tăng. Nếu làm xét nghiệm, kết quả sẽ không chính xác.
- Không sử dụng chất kích thích trước khi làm xét nghiệm máu: như rượu bia, thuốc lá, cà phê,... vài tiếng đồng hồ trước khi lấy máu xét nghiệm.
- Một số xét nghiệm người bệnh không cần nhịn đói như: HIV, suy thận, cường giáp, Alzheimer (mất trí nhớ ở người già),...
2. Thời điểm lấy máu tốt nhất:
- Buổi sáng
- Khi lấy máu trước đó 12 tiếng cần nhịn ăn, không uống nước ngọt, nước hoa quả, rượu chè,... Các chỉ số sinh hóa của một số xét nghiệm nếu làm không đúng thời điểm, sau ăn hoặc sau khi dùng các chất kích thích sẽ cho kết quả không chính xác.