Siêu âm được dùng cho những mục đích gì?

1. Mục đích của siêu âm

Siêu âm là kỹ thuật sử dụng sóng âm thanh tần số cao để chụp lại hình ảnh các cơ quan, hệ cơ quan, nội tạng bên trong cơ thể mà không cần sử dụng đến các phương pháp xâm lấn khác như phẫu thuật. Siêu âm ngày càng phát triển và không chỉ ghi lại những hình ảnh của các mô, siêu âm hiện nay còn có thể mô tả sự chuyển động của các cơ quan hay mạch máu trong cơ thể.

Không giống nhưchụp X-quang haychụp cắt lớp vi tính, siêu âm không sử dụng các tia bức xạ do đó tạo ra tính an toàn cho cơ thể, đặc biệt nhất là đối với những trường hợp siêu âm thai nhi.

Hình ảnh siêu âm là công cụ chẩn đoán có giá trị cao trong y học. Tùy theo chỉ định của các bác sĩ, siêu âm có thể mang những mục đích sau:

• Siêu âm ổ bụng: Mục đích của siêu âm ổ bụng là quan sát các mô, cơ quan trong khu vực này như gan, tụy, lách... nhằm tìm ra những dấu hiệu bất thường.
• Siêu âm xương: Siêu âm để đánh giá độ loãng của xương giúp bác sỹ đưa ra lời khuyên nhằm hạn chế tình trạng gãy xương của bệnh nhân
• Siêu âm Doppler: Tính toán lưu lượng và tốc độ máu chảy trong lòng mạch, phát hiện các cục máu đông cản trở dòng chảy của máu và các bệnh liên quan đến tim mạch khác.
• Siêu âm tim: Quan sát và phát hiện những bất thường của tim
• Siêu âm thai: Là một trong những ứng dụng phổ biến của siêu âm. Siêu âm thai có nhiều mục đích: Xác định giới tính của thai, sàng lọc thai bất thường, dị tật bẩm sinh hay kiểm tra các cơ quan sinh sản của người phụ nữ như tử cung, buồng trứng...
• Sinh thiết: Siêu âm có thể giúp các kỹ thuật viên lấy chính xác tế bào tại các mô cần tiến hành sinh thiết.

2. Kỹ thuật siêu âm

Kỹ thuật siêu âm được thực hiện tương đối đơn giản:

- Đầu tiên trước khi tiến hành siêu âm, bác sỹ hoặc kỹ thuật viên sẽ yêu cầu bệnh nhân cởi bỏ trang sức mang theo và một phần trang phục nơi đầu dò siêu âm hướng tới sau đó nằm lên giường bệnh

- Đối với kỹ thuật siêu âm thông thường như siêu âm ổ bụng, kỹ thuật viên sẽ nhẹ nhàng thoa đều một lớp gel lên phần da bụng của người bệnh. Lớp gel này vừa giúpđầu dò siêu âm có thể di chuyển dễ dàng vừa ngăn ngừa các khoảng trống giữa đầu dò và da có thể ảnh hưởng đến kết quả. Sau khi điều chỉnh đầu dò để thu được hình ảnh rõ ràng nhất phục vụ cho chẩn đoán người bệnh sẽ được lau sạch lớp gel trên da, mặc lại quần áo và được hướng dẫn ngồi chờ kết quả.

- Đối với kỹ thuật siêu âm qua lỗ tự nhiên nhưsiêu âm qua đường âm đạo hoặc hậu môn thay vì chỉ di chuyển trên phần da của cơ thể đầu dò sẽ được kỹ thuật viên nhẹ nhàng đưa vào lỗ âm đạo hoặc hậu môn để thu được những hình ảnh theo yêu cầu của bác sĩ. Kỹ thuật này thường áp dụng trong siêu âm thai giai đoạn đầu, siêu âm phát hiện một số nhiễm trùng ở nữ hay đánh giá chức năng của trực tràng hoặc tuyến tiền liệt.

- Trong trường hợp được chỉ định siêu âm nội soi hoặcsinh thiết tế bào, các đầu dò siêu âm sẽ được gắn với ống nội soi, qua đường thực quản vào trong cơ thể để quan sát tim, mạch máu hay giúp kỹ thuật viên lấy chính xác các tế bào ở khu vực cần sinh thiết.

- Sau khi hoàn thành quá trình siêu âm, thông thường là từ 30 phút đến một giờ, bệnh nhân sẽ được mặc lại trang phục và được hướng dẫn đến khu vực chờ. Kết quả thu được sẽ chuyển trực tiếp cho bác sĩ điều trị để hỗ trợ chẩn đoán và điều trị cho bệnh nhân.

Ngày nay siêu âm đã được áp dụng phổ biến trong y học với nhiều mục đích khác nhau như quan sát tổn thương các mô, cơ quan để đưa ra chẩn đoán và điều trị phù hợp, lợi dụng siêu âm để trị liệu phục hồi chức năng và đặc biệt siêu âm thai đang là một trong những kỹ thuật được sử dụng nhiều nhất giúp các bậc cha mẹ theo dõi sự phát triển của con mình ngay từ khi còn trong bào thai. Ngoài ra với ưu điểm an toàn, dễ thực hiện kèm theo thời gian ngắn và chi phí hợp lý siêu âm ngày càng phát triển và trở thành kỹ thuật không thể thiếu đối với con người.